Termin VDC zaczął funkcjonować w środowisku inżynierskim na początku XXI wieku. Nie jako moda, nie jako dodatek do BIM-u, ale jako odpowiedź na rzeczywiste problemy towarzyszące tradycyjnym metodom prowadzenia inwestycji.
Każdy uczestnik procesu budowlanego wie, że opóźnienia, błędy projektowe i wykonawcze, trudności w zarządzaniu złożonymi projektami, brak przewidywalności kosztów i harmonogramu, nieskuteczna komunikacja między uczestnikami procesu oraz brak spójnej kontroli nad informacjami i celami projektu na wszystkich jego etapach to codzienność. Czy można tego uniknąć? Nasze doświadczenie pokazuje, że tak – o ile projekt od samego początku prowadzony jest świadomie, a decyzje zapadają w oparciu o rzetelne dane.
Co to jest VDC?
Virtual Design and Construction (VDC) to holistyczne podejście do inwestycji budowlanej, obejmujące cały cykl życia projektu – od identyfikacji pierwotnych potrzeb inwestycyjnych, poprzez precyzyjne określenie założeń inwestycyjnych, projektowanie, kalkulację rozwiązań technicznych i ekonomicznych, aż po sprawną realizację, nadzór oraz efektywne zarządzanie gotowym obiektem.
W praktyce oznacza to, że zanim cokolwiek powstanie na placu budowy, wszystkie kluczowe decyzje i ryzyka są planowane, analizowane i weryfikowane na podstawie cyfrowych modeli.
Model nie jest celem samym w sobie. VDC jest narzędziem – punktem odniesienia dla projektantów, wykonawców, inwestora i zarządcy obiektu.
Ewolucja podejścia do projektów – skąd się wzięło VDC?
Virtual Design and Construction (VDC) zostało opracowane na Uniwersytecie Stanforda na początku XXI wieku przez zespół pod kierunkiem prof. Martina Fischera w ramach działalności Center for Integrated Facility Engineering (CIFE). Celem było stworzenie metodyki, która integruje ludzi, procesy i technologie w celu efektywnego zarządzania całym cyklem życia projektu budowlanego.
Inspiracją dla VDC były doświadczenia NASA z lat 90., gdzie zespół Team X w Jet Propulsion Laboratory opracował metodę Integrated Concurrent Engineering (ICE) do projektowania misji kosmicznych.
Metoda ta umożliwiała zespołom wielodyscyplinarnym podejmowanie skoordynowanych decyzji w krótkim czasie, co znacząco skracało czas projektowania z miesięcy do dni.
Stanford zaadaptował koncepcję ICE do potrzeb budownictwa, integrując ją z technologią BIM oraz zarządzaniem produkcją (PPM). Tak powstała metodyka VDC, która umożliwia tworzenie cyfrowych modeli projektów przed rozpoczęciem budowy, co pozwala na lepsze planowanie, zarządzanie i kontrolę kosztów oraz harmonogramów.
Skandynawia, a szczególnie Norwegia i Szwecja, były jednymi z pierwszych regionów poza USA, które zaadoptowały VDC w projektach publicznych i komercyjnych. Firmy z tych krajów zaczęły wysyłać swoje zespoły do Stanforda w celu zdobycia kompetencji i wdrażania VDC w swoich organizacjach.
Obecnie VDC jest stosowane na całym świecie, a jego metodyka jest nauczana w ramach programów edukacyjnych prowadzonych przez Stanford oraz inne instytucje. VDC stało się standardem w zarządzaniu złożonymi projektami budowlanymi, przynosząc wymierne korzyści w postaci redukcji kosztów, skrócenia czasu realizacji i poprawy jakości współpracy między uczestnikami procesu inwestycyjnego.
Struktura myślenia w VDC: trzy kluczowe pytania
Virtual Design and Construction (VDC) to nie tylko zestaw narzędzi cyfrowych, ale przede wszystkim struktura organizacji pracy zespołu projektowego, która porządkuje działania wokół trzech kluczowych pytań:
1| Dlaczego realizujemy ten projekt?
Właściwa implementacja VDC zaczyna się od określenia 2–3 precyzyjnych celów inwestora (client objectives). Są to nadrzędne wytyczne, które determinują wszystkie dalsze decyzje w projekcie.
Takie cele mogą dotyczyć np.: uzyskania określonej daty oddania budynku, utrzymania budżetu bez przekroczeń, osiągnięcia konkretnego standardu jakości czy funkcjonalności obiektu.
Świadomość tych celów pozwala zespołowi projektowemu zrozumieć, co naprawdę jest „nieprzekraczalną granicą” projektu, a gdzie można szukać optymalizacji.
2 | Co musimy osiągnąć jako zespół projektowy?
Po zdefiniowaniu celów inwestora następuje określenie celów projektowych (project objectives).
Mają one bezpośrednio wspierać realizację celów klienta. Zespół musi zidentyfikować: kluczowe kamienie milowe projektu, potencjalne ograniczenia, ryzyka wpływające na czas, koszty i jakość.
W jednym z projektów, w których korzystaliśmy z metody VDC celem projektowym było m.in. zakończenie budowy konstrukcji do konkretnego poziomu w ustalonym terminie oraz zerowa liczba dodatkowych kosztów wynikających z przeprojektowań. Niby nic, ale…
3 | Jak to zrobimy?
Po ustaleniu, jakie cele klienta i projektu są nadrzędne, zespół definiuje sposób pracy, który pozwoli te cele osiągnąć w sposób przewidywalny i mierzalny.
Kluczowym elementem podejścia VDC jest wypracowanie zasad współpracy i organizacji informacji jeszcze zanim projekt wejdzie w fazę intensywnego projektowania czy budowy.
To oznacza jasne odpowiedzi na 3 pytania:
Krzysztof Wichliński – Preparing & Design_Project Manager UNI-FORM
- W jaki sposób będziemy podejmować decyzje?
- Kto i na jakim etapie będzie odpowiedzialny za aktualizację danych projektowych?
- Jak będziemy monitorować ryzyka i reagować na ich pojawienie się?
W praktyce, oznacza to budowę struktury spotkań projektowych, systematyczne zarządzanie przepływem informacji między uczestnikami oraz stałe mierzenie efektywności realizowanych działań. Nie chodzi tylko o to, jakie narzędzia zostaną użyte, ale o to, jak będą używane i jak będą wspierać cały proces podejmowania decyzji.
Wdrożenie VDC wymaga więc ustalenia mierzalnych celów operacyjnych dla każdego etapu projektu, ustanowienia stałego rytmu pracy zespołu oraz świadomego zarządzania jakością danych projektowych. Tak skonstruowana organizacja pozwala nie tylko lepiej przewidywać przebieg projektu, ale także szybciej identyfikować i eliminować problemy zanim zaczną wpływać na realizację głównych celów inwestora.
Co odróżnia VDC od „standardowego” podejścia?
W tradycyjnym modelu prowadzenia projektu fazy projektowania i budowy funkcjonują często jako oddzielne byty. Dokumentacja traktowana jest jako zamknięty produkt, a przepływ informacji między zespołami jest sporadyczny, punktowy i często opóźniony.
VDC nie zakłada, że projektowanie to zamknięty etap, po którym następuje wykonawstwo. Nie traktuje dokumentacji jako zamrożonego pliku do wysłania „dalej”. VDC nie działa też w trybie „zrób swoje, prześlij dalej i zapomnij”.
Zamiast tego VDC buduje środowisko pracy, w którym:
- Model cyfrowy budynku (BIM) służy jako dynamiczna baza informacji do podejmowania decyzji projektowych i wykonawczych,
- Proces zarządzania produkcją (PPM) organizuje przepływ pracy, harmonogramy i zasoby w sposób pozwalający na redukcję nieefektywności,
- Zintegrowana praca zespołu (ICE) umożliwia prowadzenie spotkań interdyscyplinarnych w czasie rzeczywistym, z udziałem wszystkich kluczowych uczestników projektu.
To właśnie ten trzeci element – ICE – jest jednym z najbardziej praktycznych narzędzi VDC.
Zamiast kolejnych spotkań bez decyzji, zespoły spotykają się w jednym miejscu (fizycznym lub wirtualnym), pracują na aktualnym modelu i podejmują decyzje „tu i teraz”. W proces włączeni są inwestor, projektanci, wykonawcy i koordynatorzy branżowi – bez pośredników, bez przerzucania odpowiedzialności.
VDC dla kogo i dlaczego warto je wdrożyć?
Virtual Design and Construction (VDC) to podejście dla wszystkich, którzy realnie ponoszą odpowiedzialność za efekt końcowy projektu budowlanego:
- dla inwestorów, którzy chcą wiedzieć, dlaczego coś kosztuje tyle, a nie inaczej, i mieć realną kontrolę nad zakresem, budżetem i harmonogramem,
- dla projektantów, którzy chcą wyjść poza ograniczenia własnej branży i realnie współtworzyć rozwiązania funkcjonalne, techniczne i ekonomiczne,
- dla wykonawców, którzy wolą znać rozwiązania wcześniej i mieć możliwość wnoszenia uwag przed rozpoczęciem budowy, a nie odkrywać problemy dopiero na placu budowy.
Wdrożenie metodyki Virtual Design and Construction (VDC) w projektach budowlanych przynosi szereg wymiernych korzyści, które przekładają się na efektywność, jakość i bezpieczeństwo realizacji inwestycji. Oto kluczowe powody, dla których warto zastosować VDC:
1. Zwiększenie efektywności i redukcja kosztów: Dzięki cyfrowemu modelowaniu i symulacjom, VDC umożliwia dokładne planowanie i optymalizację procesów budowlanych. Pozwala to na identyfikację potencjalnych problemów na wczesnym etapie, co minimalizuje ryzyko kosztownych zmian i opóźnień podczas realizacji projektu. Widzimy, że zastosowanie VDC prowadzi do znacznych oszczędności finansowych oraz skrócenia czasu realizacji inwestycji.
2. Poprawa komunikacji i współpracy zespołowej: VDC integruje wszystkich uczestników procesu budowlanego—od inwestorów, przez projektantów, po wykonawców—wspierając transparentną i efektywną komunikację. Dzięki wspólnemu modelowi cyfrowemu, wszyscy interesariusze mają dostęp do aktualnych informacji, co ułatwia podejmowanie decyzji i redukuje ryzyko nieporozumień.
3. Wczesne wykrywanie kolizji i błędów projektowych: Zastosowanie VDC pozwala na przeprowadzenie zaawansowanej analizy kolizji (clash detection) jeszcze przed rozpoczęciem budowy. Dzięki temu możliwe jest uniknięcie kosztownych przeróbek i opóźnień wynikających z błędów projektowych.
4. Lepsze zarządzanie ryzykiem i jakością: VDC umożliwia ciągłe monitorowanie i kontrolę jakości realizowanych prac, co pozwala na szybkie reagowanie na ewentualne odchylenia od planu. Dzięki temu możliwe jest utrzymanie wysokiego standardu wykonania oraz minimalizacja ryzyka wystąpienia problemów w późniejszych etapach projektu.
5. Wsparcie dla zrównoważonego rozwoju i efektywności energetycznej: Dzięki zaawansowanym narzędziom analitycznym, VDC umożliwia ocenę wpływu projektowanych rozwiązań na środowisko oraz optymalizację zużycia energii. Pozwala to na tworzenie bardziej zrównoważonych i energooszczędnych obiektów.
6. Ułatwienie zarządzania obiektem po zakończeniu budowy: Model cyfrowy stworzony w ramach VDC stanowi cenne źródło informacji dla zarządców obiektu, ułatwiając planowanie konserwacji, modernizacji oraz zarządzanie cyklem życia budynku.
Bazując na własnych doświadczeniach widzimy, że zastosowanie VDC w procesie inwestycyjnym pozwala na bardziej świadome, efektywne i bezpieczne prowadzenie projektów budowlanych, przynosząc korzyści wszystkim zaangażowanym stronom. I do tego podejścia zachęcamy wszystkich uczestników procesu budowlanego. Bo VDC nie jest tylko metodą. To sposób pracy, w którym każda decyzja zapada we właściwym momencie, przy właściwym stole, z dostępem do pełnej informacji. A zespół działa razem – zamiast obok siebie.
To nie jest kwestia „nowoczesności”.
To odpowiedź na fakt, że coraz mniej można zostawić przypadkowi.
